Geboortehuis Etty Hillesum

Op 15 januari 1914 werd de Joodse dagboekschrijfster Etty Hillesum in het statige herenhuis aan het Molenwater 77 in Middelburg geboren. In dit huis begon Etty aan haar korte leven dat gekenmerkt werd door enerzijds oorlog en vervolging, anderzijds was het een leven vol schoonheid, literatuur, kunst, hoop, geloof en liefde.

Etty Hillesum werd in 2017 uitgeroepen tot grootste Middelburger aller tijden. Dat is niet zomaar! Met haar dagboeken en Westerborkbrieven heeft zij een niet te onderschatte historisch document nagelaten dat een bijzondere rol inneemt binnen de getuigenissen van de Sjoa.

In 2020 deed de unieke kans zich voor om in haar geboortehuis in de Zeeuwse hoofdstad, Het Etty Hillesum Huis te realiseren, een instituut voor educatie, wetenschap, kunst & cultuur. Vanuit deze vier pijlers zal de Stichting het Etty Hillesum Huis, opgericht op 19 mei 2020, de herinnering aan Etty Hillesum en haar lotgenoten levend houden en tevens bijdragen aan de verspreiding van kennis- en inzicht over een periode van vervolging en onderdrukking, een tijd waarin mensen geconfronteerd werden met oorlog, dictatuur en de zware dilemma’s die dat met zich meebracht.

Joodse synagoge Middelburg

‘De Duitsche autoriteiten hebben ons bericht dat Dinsdag 24 Maart a.s. de politie des voormiddags na 8 uur bij U thuis zal komen met het bevel Uw woning te verlaten en haar de sleutels te overhandigen. U moogt dien dag Uw huis niet verlaten vóór de politie U daartoe aanwijzingen geeft. De bedoeling is dat U dien dag naar Amsterdam verhuisd om U daar te vestigen. U moogt aan bagage zooveel medenemen als ieder gezinslid kan dragen. Van hetgeen U op deze wijze medeneemt moet U een lijst van den inhoud, ingevuld op bijgaand formulier, aan de politie overhandigen wanneer deze bij U komt. Uw bezittingen moogt U noch verkoopen, noch aan anderen overdragen. Onder bezittingen worden, behalve datgene wat tot de inrichting van de woning behoort, ook verstaan effecten en sieraden. (..)’.

(Bron: Brief Joodsche Raad d.d. 19 maart 1942)

In het huis waar Etty Hillesum op 15 januari 1914 werd geboren presenteren wij op een interactieve manier het levensverhaal van de dagboekschrijfster in de context van de geschiedenis. De tentoonstelling bestaat uit een thematische presentatie waarin de innerlijke groei van Etty Hillesum wordt gepresenteerd en in verbinding/dialoog wordt gebracht met de historische- en lokale context. Etty’s visie en haar ideeën ten aanzien van de oorlog en het antisemitisme staan centraal en deze worden gekoppeld aan de situatie in de Zeeuwse hoofdstad en haar Joodse gemeenschap.

Educatie is een van de pijlers van het Etty Hillesum Huis. Het is belangrijk dat Etty’s nalatenschap, nu de laatste getuigen van de Tweede Wereldoorlog wegvallen en volgende generaties steeds verder van deze geschiedenis af komen te staan, behouden blijft en doorgegeven wordt. Voor het primair onderwijs, het voortgezet onderwijs en het hoger onderwijs ontwikkelt het EHH zelf educatief materiaal, initieert  en participeert in verschillende onderwijsprojecten.

Etty Hillesum onderzoekscentrum

Op 13 juni 2006 werd aan de Universiteit Gent op Sint-Pietersplein 5 het Etty Hillesum Onderzoekscentrum (EHOC) opgericht en officieel geopend. Het Onderzoekscentrum coördineert en stimuleert onderzoek naar de oorlogsdagboeken en -brieven van Etty Hillesum (1914-1943). Hierin participeren onderzoekers van verschillende disciplines uit binnen- en buitenland. Door centraliserend op te treden fungeert het Onderzoekscentrum als een contactforum, dat de studie naar de nagelaten geschriften van deze bijzondere auteur via website en digitaal archief wereldwijd zichtbaar maakt. Op 1 oktober 2015 werd het nieuwe Etty Hillesum Onderzoekscentrum in Middelburg geopend door de burgemeester van de stad, waar Etty Hillesum 101 jaar eerder werd geboren