Maarstraat 15 – Betje Frenk

Maarstraat 15

Betje Frenk werd geboren in Zierikzee op 6 februari 1859. Zij was het oudste kind van Maria Abraham (geboren op 2 januari 1835 in Zierikzee, als dochter van Abraham Marcus Frenk en Sara Mozes Cohen) en Simon Frenk (geboren op 9 maart 1816, als zoon van Levi Marcus Frenk en Elisabeth Simonet). Het echtpaar Frenk-Abraham trouwde op 21 april 1858 en kreeg na Betje nog twee zonen: Abraham Simon, geboren 5 februari 1860 en Lion, geboren 31 maart 1861. De laatste zou zijn vader nooit leren kennen, Simon Frenk overleed een half jaar na Lions geboorte op 27 september 1861.
Maria, die als koopvrouw de kost verdiende, ging op 1 februari 1862 met haar drie kinderen in de Korte Sint Jansstraat 22 wonen. Later verhuisden zij naar Meelstraat 24 en via Poststraat 22 tenslotte naar Maarstraat 15 (toen B 378), hoek Beddeweeg. In oktober 1880 werd op dat adres ook hun zesjarig neefje Abraham Wilkens (geboren 28 oktober 1874 in Den Haag) ingeschreven (zie ook Breedstraat 10).
Het was deze Abraham Wilkens, die in 1896 de gemeente toestemming vroeg het pand aan de Maarstraat 15 te mogen inrichten voor de verkoop van vlees. Met hulp van zijn tante, nicht en neven begon hij in het voorvertrek van het huis een slagerswinkel.

In 1900 keerde Abraham Wilkens terug naar Den Haag, waar hij enkele jaren bleef. In deze periode trouwde hij met Regina Gras. Spoedig kwam hij echter terug naar Zierikzee, waar hij in de Sint Domusstraat voor zichzelf begon. Zijn tante, die in 1904 overleed, bestierde in deze jaren samen met haar kinderen de winkel in de Maarstraat. Abraham Simon werkte als schapenslachter, Lion als slagersknecht en koopman in huiden en vellen.

Na het overlijden van hun moeder zetten de kinderen de zaak voort, zoals zij dat ook na de dood van Abraham Simon in 1925 deden.

Pas in 1932 zagen Betje en Lion zich genoodzaakt de winkel over te doen aan hun neef Abraham Wilkens. Betje was toen 73, Lion 71 jaar oud. Beiden bleven wel in de Maarstraat wonen.

Op 2 juni 1940 bleef Betje op 81-jarige leeftijd hier alleen achter. Lion was op 79-jarige leeftijd overleden. Net als de andere Joodse inwoners van Zierikzee werd zij in het voorjaar van 1942 gedwongen naar Amsterdam te verhuizen, waar zij onderdak vond in de Plantage Franschelaan 11a hs (tegenwoordig Henri Polaklaan). Op 12 juli 1943 werd zij vanuit Amsterdam gedeporteerd.

Haar woning in de Maarstraat werd na de oorlog samen met een aantal belendende panden gesloopt. De fundamenten waren aanleiding tot uitgebreid archeologisch onderzoek. Het Maarstraatje was immers een van de oudste straatjes van Zierikzee, gelegen vlak naast het monumentale stadhuis. De open gekomen ruimte werd eerst opgevuld met een parkeerplaatsje. Later is er sierbestrating aangebracht, waarbij de contouren van de vroegere huizen zichtbaar zijn gemaakt. De ruimte op het pleintje wordt nu benut door de plaatselijke horeca.

Jan Kroesen

Betje Frenk
Zierikzee, 6 februari 1859
Sobibor, 23 april 1943
Bereikte de leeftijd van 84 jaar

Bronnen:
Gemeentearchief Schouwen-Duiveland, Bevolkingsregisters
Gemeentearchief Schouwen-Duiveland, Gemeentearchief Zierikzee, Bouwvergunningen 1896/183
Gemeentearchief Schouwen-Duiveland, Gemeentepolitie Zierikzee 1852-1958, inv.nr. 40/116

Krantenbank Zeeuwse Bibliotheek