Arbeidstraat 24 [nu nr. 40] – Lena Frank-Hamme en Maurits Frank

Arbeidstraat 24, Vlissingen [nu nr. 40]

Lena Hamme werd geboren in Gouda op 9 september 1879 als dochter van Simon Hamme (1841-1916) en Roosje Fruitman (1844-1929). Zij trouwde op 7 juli 1916 in Den Haag met Simon Jacob Frank, geboren in Klundert op 28 augustus 1866, zoon van Jacob Samuel Frank en Sara van Oss. Samen kregen zij drie kinderen: Maurits geboren in Den Haag op 9 mei 1917, Bertram geboren in Breda op 24 september 1920 en Sara Lena geboren in Willemstad op 8 januari 1922.

Van 1919 tot 1940 woonden Lena en Simon, die boekhouder van beroep was, in Willemstad, waar hun kinderen de lagere school doorliepen. Een geschikte middelbare school was hier blijkbaar niet, want in oktober 1933 ging de toen dertien jaar oude Bertram naar Dordrecht waar hij tot 1939 zou blijven. In dat jaar verhuisde hij, mogelijk in verband met een andere baan, naar Vlissingen. Wellicht was dat de reden dat Lena na het overlijden van haar man op 4 maart 1940 met haar zoon Maurits, die van beroep fabrieksarbeider was, eveneens naar Vlissingen ging. Zij namen hun intrek in de Arbeidstraat 24, waar Bertram zich al snel bij hen voegde. Dochter Sara was na haar schoolopleiding in Dordrecht in september 1939 naar Amsterdam vertrokken om daar een verpleegstersopleiding te volgen.

Lena, die van beroep modiste was, lijkt haar werkzaamheden in Vlissingen niet te hebben voortgezet. Armlastig was ze niet, getuige een advertentie in de Provinciale Zeeuwse Courant van 6 mei 1941 waarin om een net meisje voor dag en nacht werd gevraagd. Ook voor haar werd het leven echter steeds moeilijker en op 28 maart 1942 vertrok zij samen met de andere Joodse inwoners van de stad gedwongen naar Amsterdam, waar zij op de Plantage Franschelaan 12hs haar intrek nam. Maurits en Bertram, die eveneens op de Arbeidstraat woonden, waren hier niet bij. Zij waren de avond tevoren vertrokken in een poging te ontkomen. Het volgende opsporingsbericht werd een paar dagen later door de politie verspreid:

GEZOCHT:

Maurits Frank, lengte ongeveer 1.70 m., normaal postuur, bleke gelaatskleur, enigszins krullend donkerblond achterovergekamd haar, vermoedelijk gekleed in een bruine overjas en dito vilten hoed.

Bertram Frank, lengte ongeveer 1.65 m, normaal postuur, gezonde gelaatskleur, blootshoofds, krullend donkerblond achterovergekamd haar. Kleding onbekend.

Maurits kwam uiteindelijk toch naar Amsterdam, waar hij ging wonen op de Stadionkade 102. Bertram lijkt in Zeeland te zijn ondergedoken. Sara had Amsterdam inmiddels alweer verlaten. Zij was op 1 januari 1942 in dienst getreden als leerling-verpleegkundige in de psychiatrische inrichting Het Apeldoornse Bosch, vanwaar zij in de nacht van 21 op 22 januari 1943 werd gedeporteerd en naar Auschwitz gestuurd.

Maurits moet in juli 1943 zijn opgepakt, op 31 juli kwam hij in Westerbork aan. Vandaar werd hij op 7 september 1943 op transport naar Auschwitz gezet. Daar wist hij tot eind maart 1944 in leven te blijven. Zijn moeder Lena kwam al op 3 april 1943 naar Westerbork en vertrok drie dagen later naar Sobibor, waar zij op 9 april werd vermoord. Bertram overleefde de oorlog. Hij overleed in 1989 in Goes.

Katie Heyning

Lena Frank-Hamme

Gouda, 9 september 1879
Sobibor, 9 april 1943
Bereikte de leeftijd van 63 jaar

Maurits Frank
Den Haag, 9 mei 1917
Auschwitz, 31 maart 1944
Bereikte de leeftijd van 26 jaar

Bronnen:
Joods Monument
Zeeuws Archief, Zeeuwen gezocht
Krantenbank Zeeland
C. Steugel, A. Meerman en J. de Hond, Joods Vlissingen. Een roerige en bewogen geschiedenis, Vlissingen 2010