Van Steenbergenlaan 22 – Izaak Fonteijn en Johanna Fonteijn-Koppel

Van Steenbergenlaan 22, Terneuzen

Izaak Fonteijn werd op 10 oktober 1880 om 8 uur ’s avonds geboren in Terneuzen als zoon van Karel Fonteijn (Middelburg 1846 – Terneuzen 16 september 1925, zoon van Joseph Fonteijn en Saartje Cohen) en Naatje Blok (Sas van Gent 9 maart 1846 – Terneuzen 2 september 1908, dochter van Isaac Blok en Engeltje Roffessa). Zijn ouders waren op 14 augustus 1877 in Terneuzen getrouwd en zouden in de daaropvolgende jaren zeven kinderen krijgen. Na een doodgeboren kindje werd hun oudste zoon Joseph in 1879 geboren, vervolgens volgden Izaak in 1880, Engeltje in 1882, Saartje in 1884, Simon in 1886 en Elisabeth in 1890. Izaak groeide op in Terneuzen en trouwde op 22 juni 1910 in Wisch (Gld.) met de 25-jarige Julia Berendsen, dochter van slager Mozes Berendsen en Elisabeth Gans. Drieëntwintig jaar later hertrouwde hij in 1933 op 52-jarige leeftijd in Den Haag met de 40-jarige huishoudster Johanna Koppel, in Zutphen geboren op 7 april 1893 als dochter van slager Jacob Koppel en Barendina de Bruin. Wanneer Julia overleed, is niet bekend. Beide huwelijken lijken kinderloos te zijn geweest.

Izaak had inmiddels in Terneuzen de manufacturenhandel van zijn vader overgenomen.  Maar waar vader Karel er nog elke dag op uit trok met een wagen vol ‘ellegoed’ om in Terneuzen en omgeving zijn waren te verkopen, richtte Izaak een winkel aan de Noordstraat 22 in. Aanvragen uit 1930 voor vergunningen voor de bouw van een magazijn achter de winkel en het aanbrengen van een dubbel etalageraam in de gevel van dit pand wijzen erop dat de zaken goed gingen. Ook de bouw van een aparte autobox aan de Nieuwediepstraat in 1932 en het veelvuldig plaatsen van advertenties in de krant duiden hierop.

Een van de hoogtepunten zal voor Izaak de Terneuzense winkelweek van 25 tot 30 augustus 1930 geweest zijn. Nadat de gezamenlijke winkeliers van Terneuzen hem in juli tot secretaris/penningmeester van het organiserend comité hadden benoemd, was hij voortvarend aan de slag gegaan. De Zeeuwsche Koerier van maandag 25 augustus 1930 geeft een fraai overzicht van het programma van die week. Op 25 augustus werd de aftrap gegeven met een feestelijke rondgang. Begeleid door het plaatselijk muziekgezelschap trokken bestuur en leden van het comité die avond door de stad. De dag daarop werd ‘s avonds een letterwedstrijd georganiseerd. In de etalages van de 85 deelnemende winkeliers werden die avond letters gelegd die samen de woorden ‘Winkelweek Terneuzen Klimop’ vormden. De eerste vijf personen die correct konden aangeven waar de letters lagen, ontvingen een prijs. Woensdagmiddag werden de festiviteiten voortgezet met een reclame-optocht met praalwagens waarop 85 in het wit geklede meisjes met kroontjes van klimop de menigte toezwaaiden. Die avond was er voor de lokale kinderen een verlichte optocht met muziek georganiseerd. Donderdag- en vrijdagavond waren gereserveerd voor uitvoeringen en concerten, zaterdag werd de week afgesloten met de volksspelen ter gelegenheid van de vijftigste verjaardag van Hare Majesteit de Koningin, een concert door het muziekgezelschap ‘De Vereenigde Werklieden’ en een groot vuurwerk. Die avond werd ook de uitslag van de gehouden vlaggenwedstrijd bekend gemaakt. Wie de mooiste of grootste Nederlandse vlaggen had weten te vervaardigen uit de – door de winkeliers gestempelde! – rood-wit-blauwe strookjes die men die week in de winkels had uitgedeeld, maakte kans op allerhande fraaie prijzen. Het organiserend comité zal die zomer weinig tijd voor andere zaken hebben gehad en Izaak zal zonder twijfel alle mogelijke lof voor zijn tomeloze inzet hebben gekregen!

Tien jaar later was het tij echter gekeerd. De Duitse bezetting had het leven drastisch veranderd. Plichtsgetrouw leverde Izaak Fonteijn in april 1941 zijn radiotoestel in, nadat het Departement van Justitie inbeslagneming van alle radio-ontvangtoestellen in het bezit van Joden had verordonneerd. Op 30 april 1942 werd zijn verlaten huurwoning aan de Van Steenbergenlaan 22 door de politie ontruimd en werden de achtergelaten eigendommen in een schip gestouwd. Isaak en Johanna waren kort hiervoor gedwongen naar Amsterdam vertrokken. Op 14 januari 1943 arriveerden zij in Westerbork, op 23 februari werden beiden op transport gesteld naar Auschwitz, waar zij bij aankomst overleden.

Katie Heyning

Izaak Fonteijn
Terneuzen, 10 oktober 1880
Auschwitz, 26 februari 1943
Bereikte de leeftijd van 62 jaar

Johanna Fonteijn-Koppel
Zutphen, 7 april 1893
Auschwitz, 26 februari 1943
Bereikte de leeftijd van 49 jaar

Bronnen:
Joods Monument
Krantenbank ZBú Planbureau van Zeeland
Gemeentearchief Terneuzen
Zeeuws Archief, Zeeuwen Gezocht