Marcus Peereboom, Anna Peereboom-Prins met Flora en Jacques Franklin Peereboom

Singelweg 328 (voorheen 178), Vlissingen

Marcus (Max) Peereboom werd in Amsterdam geboren op 19 december 1911 als oudste zoon van Jozef Peereboom (1880-1943) en Vrouwtje Sacksioni (1886-1943). Daar groeide hij met zijn broers Louis en Simon en zusje Loes op in de Jodenbreestraat. Rond 1930 vertrok Max naar Vlissingen waar hij winkelbediende werd in de manufacturenzaak van Barend Bouman en zijn echtgenote Liza Noach, voor wie al eerder struikelstenen in de Lepelstraat zijn gelegd. Al snel volgde zijn promotie tot bedrijfsleider waardoor hij een belangrijke rol speelde bij de uitbreiding van dit familiebedrijf waar naast stoffen en manufacturen ook slaapkamerameublementen en babyartikelen werden verkocht.

Hier zou hij ook zijn grote liefde vinden. In 1933 verloofde hij zich met Anna Prins, geboren in Amsterdam op 11 juli 1913. Zij was een dochter van Isaac Prins en Cilia Noach en zodoende een nichtje van Liza Bouman-Noach. Anna (Ans) zal hem in de winkel, waar zij haar tante bijstond, ontmoet hebben. Op 6 oktober 1937 traden zij in Amsterdam in het huwelijk.

Na zijn huwelijk betrok Max, die eerst boven de winkel in de Lepelstraat woonde en later in Koudekerke verbleef, met Ans een nieuwbouwwoning op de Singelweg 178. Een perceel dat Max in januari 1937 van de gemeente had gekocht. Daar kregen zij op 16 december 1938 een dochtertje Flora (Florry). Hun zoontje Jacques Franklin werd drie jaar later geboren in Amsterdam op 21 september 1941.

Max is nu nog vooral bekend omdat hij als fervent filmer allerlei aspecten van zijn leven tussen 1932 en 1942 op 8 mm celluloid vastlegde. Veel daarvan bleef bewaard en werd in 1997 door Péter Forgács gebruikt voor de documentaire De Maalstroom, een familiekroniek. Niet alleen zijn privéleven, ook andere onderwerpen komen in zijn films voorbij. Belangrijke gebeurtenissen als het huwelijk van prinses Juliana en prins Bernhard, beelden van de inrichting en opening van de nieuwe winkel van de familie Bouman in 1934, een reisje naar Parijs en sneeuwpret in Vlissingen werden door Peereboom gefilmd. Interessant is ook een film over de activiteiten van de vrijwillligers van de Vlissingse afdeling van het Rode Kruis, waarbij Max als secretaris van de vereniging een actieve rol speelde. Een deel van dit materiaal is te zien op www.amateurfilmplatform.nl

Aan deze vrolijke jaren kwam echter al snel een eind. Hoe giftig de verhoudingen in Nederland al voor de Duitse inval waren, is goed te zien aan een rechtszaak die Max Peereboom had aangespannen tegen de hoofdredacteur van het blad De Misthoorn. Alle Zeeuwse kranten van 2 februari 1940 deden uitvoerig verslag van deze zaak. Max had zich ten zeerste beledigd gevoeld door een ingezonden artikel getiteld ‘Joodsch terrorist te Vlissingen’ dat in het op 31 oktober 1939 verschenen nummer van De Misthoorn had gestaan. Hierin werd gesteld dat hij de Vlissingse boekhandelaar D. Goetheer in de Paul Krugerstraat zou hebben bedreigd omdat deze een prospectus verspreidde van de verschijning in het Nederlands van Adolf Hitlers Mein Kampf. Boekhandelaar Goetheer zou volgens de auteur van het artikel na Max’ bedreigingen zo laf geweest zijn de geplaatste orders te annuleren en de levering verder te staken. De toonzetting van het artikel loog er niet om. Peereboom werd in niet mis te verstane bewoordingen uitgemaakt voor een onbeschofte bastaard die nog wel tot de orde zou worden geroepen. Peereboom en Goetheer ontkenden tijdens de zitting van de rechtbank dat er van bedreiging sprake was geweest, ook waren er geen orders geannuleerd. Max had zich vooral gestoord aan de kop van het artikel, waarin hij een terrorist werd genoemd en voelde zich in zijn eer en goede naam aangetast. De verdachte hoofdredacteur was niet ter zitting verschenen en weigerde de anonieme inzender bekend te maken. Of de rechtbank ooit uitspraak heeft gedaan in deze zaak, waar een maand gevangenisstraf voor de redacteur van De Misthoorn geëist werd, is onbekend.

De omstandigheden werden er na de Duitse inval niet beter op. Nog geen maand nadat de Duitsers in Vlissingen waren neergestreken, eisten zij een lijst van de daar woonachtige Joden. In de loop van 1941 volgden steeds meer restricties. Het gezin van Max Peereboom lijkt al in 1941 voor de geboorte van Jacques Franklin de wijk te hebben genomen. Toen de Joodse inwoners van Vlissingen op 24 maart 1942 werden gedwongen naar Amsterdam te vertrekken, stond het gezin Peereboom daar al ingeschreven op de Geleenstraat 5. Vandaar werden zij op 3 september naar Westerbork gebracht om al de volgende dag op transport naar Duitsland te worden gezet. Drie dagen later, op 7 september 1942 werden zij alle vier in Auschwitz omgebracht.

Katie Heyning

Marcus Peereboom
Amsterdam, 19 december 1911
Auschwitz, 7 september 1942
Bereikte de leeftijd van 30 jaar.

Anna Peereboom-Prins
Amsterdam, 11 juli 1913
Auschwitz, 7 september 1942
Bereikte de leeftijd van 29 jaar.

Flora Peereboom
Vlissingen, 16 december 1938
Auschwitz, 7 september 1942
Bereikte de leeftijd van 3 jaar.

Jacques Franklin Peereboom
Amsterdam, 21 september 1941
Auschwitz, 7 september 1942
Bereikte de leeftijd van 11 maanden.

Bronnen:
Joods Monument
Zeeuws Archief, Zeeuwen gezocht
Krantenbank Zeeland
Steugel, A. Meerman en J. de Hond, Joods Vlissingen. Een roerige en bewogen geschiedenis, Vlissingen 2010
www.joodsamsterdam.nl